सी जिनपिङको निशानामा मुसलमान, मस्जिदको गुम्बज र मीनारमा गरियो परिवर्तन

चीनको जिनपिङ सरकारले विदेशी शैलीको विरोध गर्ने र चिनियाँ वास्तुकलाको प्रवर्द्धन गर्ने उद्देश्यले सन् २०१८ मा इस्लामको सिनिकाइजेशन योजना सुरु गरेको थियो। यसको प्रभाव पनि देखिन थालेको छ, किनभने चीनका मस्जिदहरूबाट लगातार अरब शैली हटाइएको छ। अब चीनमा अरबी शैलीमा बनेको अन्तिम ठूलो मस्जिदको भवनमा धेरै परिवर्तन गरिएको छ। मस्जिदको गुम्बज र मीनारहरू पनि प्रतिस्थापन गरिएको छ। अब यो अरबी शैलीको सट्टा चिनियाँ शैलीमा देखिन्छ। हालसम्म चीनमा धेरै मस्जिदका गुम्बज र मीनारहरू यस्तै तरिकाले हटाइएका छन्। यस सम्बन्धमा सबैभन्दा ठूलो अभियान सिनजियाङमा सुरु भएको छ। कम्युनिष्ट पार्टीका नेता जिङरुईले मुस्लिम बाहुल्य प्रान्तमा इस्लामको सिनिकाइजेशन आवश्यक रहेको बताएका थिए ।

सी जिनपिङले पहिलो पटक २०१६ मा राष्ट्रिय धार्मिक कार्य सम्मेलनमा इस्लामको सिनिकाइजेसनबारे छलफल गर्नुभएको थियो। सन् २०१७ मा चिनियाँ सरकारले मुस्लिमहरूप्रति कडा अडान लिन थालेको थियो। २०१७  देखि, चीनले मुस्लिम विरुद्ध गरिएका कार्यहरूलाई धार्मिक अतिवाद अन्त्य गर्ने प्रयासको रूपमा वर्णन गरेको छ। यसमा उइघुर मुस्लिमहरूको धार्मिक अनुष्ठानमा प्रतिबन्ध लगाइएको थियो र ठूलो संख्यामा मानिसहरूलाई गिरफ्तार पनि गरियो। यस सम्बन्धमा चिनियाँ अधिकारीहरूमाथि सिनजियाङमा मस्जिदहरू भत्काएको आरोप पनि लगाइएको छ, किनभने धेरैजसो कारबाही यहीँबाट सुरु भएको छ।

पछिल्लो समय चीनमा मस्जिदहरूमा बारम्बार परिवर्तनहरू भइरहेका छन्। मस्जिदहरूको अरबी शैलीका विशेषताहरू हटाइएका छन् र तिनीहरूलाई चिनियाँ शैलीमा रूपान्तरण गरिएको छ। २०१८ मा, चिनियाँ सरकारले 'इस्लामको सिनिकाइजेशन' को लागि पाँच वर्षे योजना घोषणा गर्‍यो। यो योजना अन्तर्गत भइरहेको छ। यस योजनाको उद्देश्य विदेशी वास्तुकला शैलीको विरोध गर्नु र चिनियाँ विशेषताहरू सहितको इस्लामिक वास्तुकलाको प्रवर्द्धन गर्नु हो।

सिनिकाइजेशनले गैर-चिनियाँ समाज वा समूहहरूलाई चिनियाँ संस्कृतिमा आत्मसात गर्ने प्रक्रियालाई जनाउँछ। यसमा इस्लामलाई चीनको संस्कृति, विचार र जातीय नियमहरूमा आत्मसात गर्ने कुरामा जोड दिइएको छ। हालैका वर्षहरूमा राष्ट्रपति सी जिनपिङले इस्लाम, इसाई धर्म र अन्य धार्मिक अल्पसंख्यकहरूलाई 'सिनिकाइजेसन' गर्न बारम्बार आह्वान गरेका छन्। यस अभियानका लागि चीनमाथि लगातार मानवअधिकार उल्लङ्घनको आरोप लाग्दै आएको छ।

संयुक्त राष्ट्र संघको एक एजेन्सीले आफ्नो २०२२ को प्रतिवेदनमा चिनियाँ सरकारलाई सिनजियाङमा मानवअधिकारको गम्भीर उल्लंघन गरेको आरोप लगाएको थियो। अन्तर्राष्ट्रिय आलोचनाका बाबजुद चीन आफ्नो नीतिबाट पछि हटेको छैन। ह्युमन राइट्स वाचको नोभेम्बर २०२३ को प्रतिवेदनले मस्जिद र मुस्लिमहरूमाथि विभिन्न प्रतिबन्ध लगाउने चिनियाँ सरकारको अभियान सिन्जियाङ, निङ्जिया र गान्सु प्रान्तहरूमा फैलिएको छ।