अमेरिका दुई दशकको रेकर्ड तोड्न नजिक, चीनको अवस्था नाजुक, भारत बन्दै विश्वको कारखाना !

अमेरिका विश्वको सबैभन्दा ठूलो अर्थतन्त्र हो। विश्व अर्थतन्त्रमा यसको हिस्सा दुई दशकमा उच्चतम स्तरमा पुग्ने बाटोमा छ। आईएमएफका अनुसार विश्व अर्थतन्त्रमा अमेरिकाको हिस्सा २६ प्रतिशत पुग्ने अनुमान गरिएको छ । यो दुई दशकयता सबैभन्दा अधिक हो । एक दशकअघि युरोपेली संघ र बेलायतको संयुक्त योगदानभन्दा देशको हिस्सा बढी थियो। आज विश्व अर्थतन्त्रमा अमेरिकाको योगदान युरोपेली संघ र बेलायतको संयुक्त योगदानभन्दा पाँच प्रतिशत बढी छ । यसैबीच, सन् २०२१ देखि विश्व अर्थतन्त्रमा चीनको हिस्सा लगातार घट्दै गइरहेको छ। यो २०२४ मा १७ प्रतिशत हुने अनुमान छ। अमेरिका र चीनबीचको अन्तर लगातार बढ्दै गएको छ र अमेरिका कहिल्यै बलियो स्थितिमा पुगेको छैन।

झण्डै दुई दशकसम्म विश्वको फ्याक्ट्री रहेको चीन आज आर्थिक मोर्चामा धेरै समस्याको सामना गरिरहेको छ । देशको घरजग्गा क्षेत्र गहिरो संकटमा छ । यो क्षेत्रले चीनको अर्थतन्त्रमा करिब एक तिहाइ योगदान पुर्‍याउँछ। घरजग्गाको गिरावटका कारण बैंकिङ क्षेत्र पनि गहिरो समस्यामा परेको छ । विदेशी कम्पनीहरू र लगानीकर्ताहरू चीनबाट फर्किरहेका छन्। कोरोना अवधिपछि धेरै विदेशी कम्पनी चाइना प्लस वनको नीतिमा अगाडि बढिरहेका छन् । देशमा बेरोजगारी चरम सीमामा छ र अमेरिकासँगको तनाव कम हुने कुनै संकेत देखिएको छैन । चीन र अमेरिकाबीच धेरै विषयमा विवाद छ । चीन सरकारले राष्ट्रिय सुरक्षाको नाममा नियम कडा बनाएको छ । यही कारणले गर्दा विदेशी कम्पनीले त्यहाँ झोला बोकेर अन्य विकल्पको खोजी गरिरहेका छन् ।

सन् २००६ मा विश्व अर्थतन्त्रमा युरोपेली संघ र बेलायतको हिस्सा ३० प्रतिशत थियो, जुन अहिले २१ प्रतिशतमा झरेको छ । सन् २००६ मा चीनको हिस्सा पाँच प्रतिशत थियो जुन सन् २०२० मा १९ प्रतिशतको नजिक पुगेको थियो । तर २०२१ देखि निरन्तर गिरावट आएको छ र यो वर्ष १७ प्रतिशत हुने अपेक्षा गरिएको छ । यस अवधिमा जापानको शेयर पनि घटेर चार प्रतिशतमा पुग्ने अनुमान गरिएको छ । सन् २००६ मा विश्व अर्थतन्त्रमा जापानको हिस्सा करिब आठ प्रतिशत थियो। भारतको कुरा गर्ने हो भने विश्व अर्थतन्त्रमा भारतको हिस्सा लगातार बढिरहेको छ । यो वर्ष जापानको बराबर चार प्रतिशत पुग्ने अनुमान गरिएको छ । भारत हाल विश्वको पाँचौं ठूलो अर्थतन्त्र हो र छिट्टै जापानलाई पनि भारतले उछिन्ने सम्भावना रहेको छ।